Studio Structuur @ Wicked Home
Opdrachtfiche OPO MARg 42 Masterproef Architectuur
Academiejaar 2021-22, Semester 1+2, Campus Sint-Lucas Gent
Studiepunten: 30
Promotoren Stijn Leemans / Laurens Luyten
Beeld: St. Benedict Kapel, Peter Zumthor (1988) © Felipe Camus
leerresultaten
Naast de leerresultaten die terug te vinden zijn in de ECTS-fiche, heeft deze studio een specifieke focus: de student zet op een persoonlijke manier het structureel denken in bij het ontwikkelen van een architecturale ruimte, en neemt positie in als ontwerper in de relatie tussen materialisatie en beleving van architectuur.
beschrijving inhoud en aanpak
Binnen de context van deze masterproefopgave wordt Structuur begrepen als een lens waarmee Architectuur gelezen wordt naast andere lenzen zoals functie, licht, kleur, geschiedenis, schaal, materiaal, comfort,… Dit is een persoonlijke lezing die gekoppeld is aan een eigen ontwikkeld denkkader in resonantie met een culturele context.
Deze interpretatie van Structuur is anders dan een meer klassieke waar Structuur de verzameling is van de door de ingenieur berekende structurele elementen (kolom, balk, plaat,…) in een gebouw. In de hier gehanteerde betekenis heeft iedere materialisatie structurele kenmerken.
Deze Structuur-lens wordt gevormd door een eigen terminologie en een specifieke logica die voldoen aan de wetten van de natuur. Binnen de ingenieurswetenschappen is de basis gelegd voor een (gemeenschappelijk) structureel denkkader via een taal van precieze formuleringen en eenduidig gedefinieerde begrippen. Deze exacte taal is door Laurens Luyten verder uitgebreid met een meer abstracte taal die toelaat structurele archetypes en concepten in architectuur te beschrijven. Deze nieuw ontwikkelde symbolentaal expliciteert op een eenvoudige manier de essentiële structurele kenmerken van een ontwerp. Hierdoor kan in het begin van een architecturaal ontwerpproces, waar vormen en materialisatie nog onzeker zijn, reeds structurele informatie en ordening meegegeven worden met een maximum aan architecturale mogelijkheden. Door deze informatie in het begin van het ontwerpproces te integreren, kan het ontwerp verder verfijnd worden met een garantie op structurele integriteit van het eindproduct (zie ook Total Architecture van Ove Arup (1970)).
De mogelijkheid om abstracte voorstellingen te maken van structurele concepten, laat toe om de architecturale vormgeving zeer vroeg in het ontwerpproces te laten sturen door structurele logica zonder zich reeds te beperken tot bepaalde materialen en/of structurele elementen zoals balken, kolommen, vakwerken, … Zo kan een ontwerp vroeg in het proces een structurele ordening opnemen, geëvalueerd worden om verder te verfijnen of aan te passen, waarbij een dergelijke abstract structureel concept kan resulteren in een veelvoud van architecturale eindontwerpen.
Het ontwerpen kent een visuele handeling waarbij beelden gevormd worden als zelf-reflectief document voor de ontwerper: het neerslaan van de gedachte laat de ontwerper toe met een zekere afstand deze te beoordelen. Bryan Lawson identificeert dergelijke beelden als proposition drawings (Lawson 2004). Bij het integreren van het structureel denken in het ontwerpproces is het dus van belang om structurele kenmerken te kunnen visualiseren in relatie met architecturale vormgeving. Binnen deze context krijgt de masterproefstudent hiervoor een abstracte structuurtaal van symbolen aangereikt. Tijdens het ontwerpend onderzoek van de masterproef evalueert de student deze taal om eventueel verder te ontwikkelen en aan te passen, of om zelf een eigen visuele structuurtaal te ontwikkelen.
In deze studio wordt deze techniek in ontwerpen als voorbeeld aangeleerd om het structureel denken in te zetten in architecturale vormgeving. Studenten zijn vrij om andere aspecten van het structureel denken te onderzoeken als mogelijke vormgeneratoren (bv. de structurele verbinding of opbouw).
In belangrijke mate geeft deze studio aandacht aan het ontwikkelen en verdiepen van de eigen kleuring als ontwerper, waarbij persoonlijke thema’s ingebracht kunnen worden en de student zelf programma en context kiest.
Deze studio maakt deel uit van het AOB Wicked Home (zie http://www.blog-archkuleuven.be/wicked-home-aob/) waar wonen als primordiale ervaring en handeling, in zijn breedste betekenis het vertrekpunt is voor onderzoek in en het ontwikkelen van architecturaal ontwerpen. Studenten die met dit thema werken kunnen hiervoor ondersteuning krijgen van het adviesteam uit deze AOB.
Timing
Semester 3:
Ter ondersteuning van het masterproefproject worden twee Preludes ingericht om studenten vertrouwd te maken met het structureel denken waaruit architectuur gegeneerd kan worden. Prelude I focust op het aanleren van structurele analyses van gebouwen en het visualiseren van structurele concepten. In Prelude II wordt het structureel ontwerpend denken verder ontwikkeld door structurele concepten te transformeren naar verschillende materialisaties.
Verder worden in dit semester nog enkele begeleidingsmomenten voorzien en een daguitstap.
Semester 4:
Wekelijks worden er overlegmomenten voorzien met de promotoren (individuele en/of groepsbegeleiding), afgewisseld met enkele gezamenlijke reviewmomenten.
Via ontwerpend onderzoek worden de mogelijkheden en beperkingen van het structureel aangestuurd ontwerpproces onderzocht en geëvalueerd.
Structurele verfijning via rekensoftware (bv. Powerframe, Diamonds, SCIA,…) en fysieke modellen is mogelijk en wordt ondersteund.
Onderzoeken en ontwerpen worden met elkaar gekoppeld: meer theoretische ontwikkelingen worden getoetst aan een concreet ontwerp, en omgekeerd biedt het ontwerpen voeding voor theoretische verdieping.
Veel aandacht gaat naar de ontwikkeling van de reflectienota waarin het onderzoek en de relatie tot het ontwerp(en) verduidelijkt wordt.
Onder meer via peer reviews en gemeenschappelijke besprekingen ondersteunen studenten elkaar in de ontwikkeling van hun masterproef.
Volgens de noodzaak en mogelijkheden kunnen leden van het AOB Wicked Home betrokken worden in deze masterproef.
evaluatiecriteria
algemeen: zie masterproefnota en ects-fiche.
specifiek:
- helderheid en diepgang van de omgang met de thematiek;
- diepgang en consistentie in het onderzoeksproces;
- persoonlijke positionering in de relatie architecturale beleving en materialisatie.
- onderzoek in het structureel denken als generator voor architecturale vormgeving.
- onderzoek in de visualisatie van het structureel denken in het ontwerpproces.
- kwaliteit van het eindproject als geïntegreerd ontwerp.
output, deadlines en vormvereisten
algemeen: zie masterproefnota en ects-fiche.
Deze masterproef focust op het (theoretisch en ontwerpmatig) onderzoek, het eindontwerp en de link hiertussen. Het resultaat is terug te vinden in een reflectienota (onderzoek en link met het ontwerp) en een ontwerpbundel.
- Lees de volledige opdrachtfiche hier (pdf)
- Bekijk de presentatie met beeldmateriaal hier (pdf)
- Presentatie Laurens Luyten:
- Presentatie Masterproef Studio Structuur:
- Presentatie Stijn Leemans: