< terug

(21-22) Birds & Buildings / Architectuur als ecosysteem

Masterproef
Joris Van Reusel
Academiejaar 2021-22, Gent

Urban ecology – Climate ADAPT
In Europa leeft vandaag bijna 73% van de bevolking in verstedelijkt gebied. In 2050 zal dit 80% zijn. De klimaatsverandering zal een impact hebben op alle componenten van de stad: haar milieu, economie en samenleving. Er rijzen daarmee heel wat nieuwe uitdagingen voor de stedenbouw, de architectuur en het beleid. Essentiële elementen als mobiliteit, energie, waterbeheer, huisvesting dienen ingezet te worden om steden aan te passen en de impact op het klimaat te beperken. Overheden (Europa, stadsbesturen) zetten hier en daar al schoorvoetend in op klimaatadaptatie, maar ook ontwerpers (architecten) kunnen een grote rol spelen in het realiseren van een klimaat adaptieve en milieuvriendelijkere omgeving. Hoe kan de gebouwde omgeving een voedingsbodem en host zijn voor natuur?

Architecture as an ecosystem
In deze studio kijken we naar de stad als een nieuw natuurlijk biotoop en architectuur als een ecosysteem dat kansen biedt om biodiversiteit en duurzaamheid te stimuleren. Natuur inclusief design (ontwerpen met integratie van ecologie en biologie), stadsnatuur, urban re-wilding en dierschap zijn inspirerende begrippen. Aan de hand van theoretisch onderzoek en veldwerk op locaties gaan we op zoek naar boeiende cases om innovatieve architecturale projecten te ontwikkelen.

Waar kan architectuur een verschil maken voor de natuur en het klimaat? Verdieping in andere disciplines, zoals wetenschap en materiaalkunde, transdisciplinair denken en een hands-on aanpak (maken van prototypes, opzetten van testmodellen) is noodzakelijk.

  • Observeren, tekenen, maken, doen
    Daarbij kan de focus liggen op één of meerdere onderwerpen (bijv. vogels, vegetatie, insecten, landschap, erfgoed, voedsel…) in zelf te bepalen individuele projecten. In een groepsproject maken ze mogelijk deel uit van een globale visie voor een stedelijk ecosysteem dat kan worden toegepast op één specifieke locatie (een stad, een dorp, een regio…), en wordt bekeken of met een reële stakeholder (bestuur, natuurorganisatie, lokale vereniging, bewonersgroep…) een project concreet kan worden uitgerold.

Vanuit de concrete projectontwikkeling wordt verder gereflecteerd, ontworpen en een theoretische onderbouw aangescherpt. Het leidt tot een geïllustreerd manifest, een model en een outdoor prototype.

Inspiratie en kennis wordt opgedaan a.d.h.v. excursies, stadsbezoeken, citizen science onderzoek, gastcolleges van stadsecologen, biologen, productdesigners, architecten etc.

De studio mikt op studenten die graag observeren, buiten zijn, ontwerpen, tekenen en onderzoeken, hun handen uit de mouwen steken én gedreven zijn om vanuit een persoonlijke aanpak en het architecturaal métier de grote uitdagingen van onze tijd aan te pakken. Er is geen specifieke kennis nodig over natuur, maar wel een interesse voor. En het geloof in de kracht van het verschil, dat elk nieuw idee en project hoe klein ook, kan maken.

Aanpak:

  • Oktober-november: verkenningen, literatuuronderzoek, excursies, cases bezoeken
  • December-februari: voorstellen individuele onderzoeksprojecten
  • Maart-juni: ontwikkeling individueel project + synthese in groepsproject

Ter info:
https://haagsehanden.nl/meer-groen-in-op-en-bij-haagse-gebouwen-646e8426da37
https://climate-adapt.eea.europa.eu/eu-adaptation-policy/sector-policies/urban
https://www.thenatureofcities.com/2017/04/30/re-wilding-cities-nature/
https://www.theguardian.com/environment/2019/apr/07/how-many-birds-killed-by-skyscrapers-american-cities-report

Beeld: Rens de Boer (ecoloog Bureau Stadsnatuur – Haagse handen)