De gemanipuleerde tussenruimte
In het kader van de Masterproef Interieurarchitectuur vond er op donderdag 27 oktober een dubbellezing plaats. De beide lezingen zijn gebaseerd op ontwerpend onderzoek en de sprekers focusten (on)bewust op the in-between-space. Dit is een tussenruimte waar een confrontatie plaats vindt tussen het publieke en het private.
De eerste lezing ‘Muren en membranen – micro-politieke esthetiek’ door de Belgische ontwerper Jo Liekens zoomde vooral in op ‘Walled house,’ ontworpen door zijn bureau STUDIOLOarchitectuur. Startend vanuit enkele ontwerpen lichtte hij zijn eigen onderzoek toe, waarbij hij vaak bestaande theorieën aanreikt. Hij ziet ontwerpen als een onderzoeksinstrument en pleit om architectuur hiervoor meer in te zetten. Zijn onderzoek is een samenvatting van drie thema’s waar hij persoonlijk veel belang aan hecht, namelijk architecturale processen, architecturale objecten en architecturale performativiteit. Tijdens zijn lezing vertelde hij hoe je, door het optrekken van een muur, verplicht bent om een standpunt in te nemen. Om dit standpunt te kunnen aanpassen, is het essentieel om de bakstenen gevel te verplaatsen. Dit is vooral waar hij op focuste tijdens zijn lezing.
De tweede lezing ‘Playscapes. Designing in the ‘in-between’ realm’ van Ana Kreč, ging over playscapes die zij ontwerpt in publieke ruimtes. De aanleiding van haar onderzoek was haar masterproef, waarbij ze aandacht schonk aan the in-between-space binnen schoolgebouwen. Hierbij wou zij net zoals Jo Liekens ervoor zorgen dat tussenruimtes meer gebruikt worden. Ze werkte hiervoor samen met haar bureau Svet Vmes, waar ze mede-oprichter en bestuurder van is. Een studie van haar eigen praktijk, in de vorm van een mapping, verruimde gaandeweg Kreč’s blik. Aanvankelijk beperkte ze zich tot de typologie van schoolgebouwen. Later besefte ze dat haar aanpak veel breder kan toegepast worden, bijvoorbeeld in een stedelijke context.
Tijdens de lezingen viel het ons op dat beide ontwerpers proberen in te grijpen op de publieke ruimte. Dit doen ze door de in-between-space te (her)ontwerpen. De mens staat hierbij centraal, omdat architectuur werkt voor en door mensen. Het is hierbij belangrijk om anderen toe te laten om een project te kunnen laten werken. Dit is de intentie van beide ontwerpers, maar het idee raakt niet altijd vertaald naar de werkelijkheid. Zo wou Jo Liekens een toegankelijke wintertuin creëren, waar mensen elkaar konden ontmoeten, maar uiteindelijk was de drempel te groot.
De plaats waar de projecten uitgevoerd zijn is niet onbelangrijk. Zo werkt Ana Kreč vooral in ruimtes die al publiek zijn, maar die niet optimaal werken. Walled house van Jo Liekens is dan weer opgetrokken op een plaats waar altijd private woningen stonden. Hierbij had men duidelijk meer moeite om de intentie van het project te aanvaarden en de semi-publieke ruimte te gebruiken. Of misschien heeft de schaal van de projecten hier ook iets mee te maken? Jo Liekens creëerde een volledige site, terwijl Ana Kreč de bestaande ruimte aanpast door kleine objecten te integreren.
Lise Caluwé, Justine Devlaminck, Charlotte Vanden Bussche en Justine Vandewoude
(Recensie geschreven in het kader van Masterproef IA)