URBAN CULTURES – Building in the swamp
De ontwerpstudio “Building in the swamp” leert je meer over hoe het is om als ontwerper mee aan de stad te bouwen binnen een dikwijls complexe context. Een echte stedelijke moerassite dient daarbij als allegorie van een figuurlijk moerassige context die staat voor:
- Het ontwerpproces in Brussel met zijn maatschappelijke uitdagingen en politieke instabiliteit
- De druk van een dense metropool op zeldzame plekken van spontane natuurontwikkeling
- Klimaatadaptief en waterbewust bouwen in een versteende stad
Deze complex stedelijke context vraagt procesbereidheid en verantwoording op vele domeinen van ons als ontwerpers. Wat, Waar en Hoe bouwen we als ontwerpers de stad? En vooral Waarom en voor Wie bouwen we als ontwerpers mee aan de stad?
CONTEXT
Het Wiels-moeras is een concrete complexe stedelijke achtergrond met bestaande culturele instellingen, het ruïneuze “Metropole” gebouw en spontane fauna en flora ontwikkelingen. Het is een site die elementen van erfgoed, natuurbeheer, mobiliteit en grootschalige infrastructuur combineert binnen de stedelijke context van laag Vorst, een wijk met grote socio-economische contrasten. Tot op vandaag is de ontwikkeling van de site onderwerp van onderzoek, debat en besluitvorming. Ze vormt daarmee zowel een geschikte allegorie van het bouwen als een productief antwoord binnen het complexe maatschappelijke stedelijke moeras als een concrete achtergrond waarin een architecturaal uitgewerkt project kan worden ingepast. Vele verschillende ruimtelijke en sociaal-economische claims dienen met elkaar worden verzoend. De spanning en bemiddeling tussen schijnbaar tegenstrijdige belangen is de voedingsgrond voor ons stedelijk project op een letterlijk en figuurlijk onstabiele bodem. Vanuit een grondige lezing van een plek definieer je een uitdagend project dat je vervolgens aan de hand van stedenbouwkundige, typologische en bouwkundige strategieën vaardigheden verfijnt tot architectuurniveau. Je gaat tijdens het proces in gesprek met verschillende actoren die vandaag op de site actief zijn en ondervindt hoe je stadsontwerp het debat hierover opnieuw kan voeden.
FASE PROJECTAMBITIE + MAPPING (4 weken)
In de beginfase bestudeer je in teamverband de context met zijn vele verschillende stakeholders adhv uitgenodigde gasten, interviews met belanghebbenden, enquêtes, site bezoeken en culturele referenties. Vanuit een ruimtelijk maatschappelijke analyse zoekt iedere student naar een uitdagende projectambitie die vertrekt vanuit waargenomen fricties.
Voorbeelden maatschappelijke analyses Swampstudio ‘24
Parallel hieraan wordt de bestaande site ruimtelijk ontleed vanuit een reeks bestaande archetypische stedelijke elementen. Architecturale gebouwelementen als straatgevels, inkomportalen, circulatiekernen, dakenvormen, … en landschappelijke elementen als taluds, oevers, muur- en hekafsluitingen, tunnels, spoorwegbruggen … Een mapping van de bestaande (a)typische elementen op de site leert ons hoe deze ruimtelijk of functioneel bepaalde tegenstellingen organiseren of overstijgen en welke potentiële betekenis ze op deze plek kunnen opnemen. Vanuit het observeren, schetsen en modelleren van deze archetypes ontstaat voeling met de potentiële ruimtelijke hefbomen van de site.
Voorbeelden mapping Swampstudio ‘24
FASE PROJECTAMBITIE > STEDELIJK MASTERPLAN (4 weken)
Na opgedane kennis van de collectieve mapping wordt de eigen projectdefinitie hier verder op geprojecteerd. Aanwezige (of net afwezige) gedetecteerde archetypes worden ingezet in ontwerpend onderzoek naar typologie, beeldvorming en bouwkundige randvoorwaarden en leiden tot een concreter stedelijk project die de projectambitie ruimtelijk vertaalt naar een masterplan of beeldkwaliteitsplan.
Voorbeeld masterplan Swampstudio ‘24
ATELIERWEEK
Er worden tijdens deze week in teamverband gewerkt aan beeldende installaties die enkele essentiële verbindende kwaliteiten blootleggen van de projectdefinities. On site of on campus to be specified.
Voorbeeld on site interventies Swampstudio ‘24
FASE UITWERKING ARCHITECTUURONTWERP (7 weken) (individueel)
Het stadsontwerp wordt in de tweede helft van de studio week na week verder begeleid en besproken. Het eindresultaat van de studio is een gerijpt en uitgewerkt architectuurproject waarin gemaakte ontwerpkeuzes veelvuldig werden uitgedaagd en dat heeft geleid tot een eigen architecturaal onderzoek. Het ontwerp laat zich lezen op stedenbouwkundige, architecturale en bouwkundige schaal en wordt op die verschillende schaalniveau’s voorgesteld. De nadruk ligt op een coherentie tussen de projectambitie en de verschillende schaalniveaus. Er wordt dus strategisch ingezet op een focus van het ontwerp die de straegische belangen het meeste dient. Die focus kan zowel thematisch (circulatie) als fysiek (een gedetailleerd ontworpen gebouwfragment) zijn, maar toont hoe de geambieerde stedelijkheid tot op architecturaal niveau doorwerkt en terugkoppelt naar het masterplan.
Voorbeelden architectuurontwerpen Swampstudio ‘24
SUPERSALON
Gedurende het hele ontwerpproces worden verschillende spelers uit het veld uitgenodigd kennis te nemen van de resultaten. Het supersalon zal de gelegenheid zijn om de ontwerpstrategieën te toetsen bij uitgenodigde gasten en andere studio’s.