< terug

(21-22) Studio Structuur

Studio Structuur @ Wicked Home

Opdrachtfiche OPO MARg 42 Masterproef Architectuur
Academiejaar 2021-22, Semester 1+2, Campus Sint-Lucas Gent
Studiepunten: 30
Promotoren Stijn Leemans / Laurens Luyten

Beeld: St. Benedict Kapel, Peter Zumthor (1988) © Felipe Camus

leerresultaten

Naast de leerresultaten die terug te vinden zijn in de ECTS-fiche, heeft deze studio een specifieke focus: de student zet op een persoonlijke manier het structureel denken in bij het ontwikkelen van een architecturale ruimte, en neemt positie in als ontwerper in de relatie tussen materialisatie en beleving van architectuur.

beschrijving inhoud en aanpak

Binnen de context van deze masterproefopgave wordt Structuur begrepen als een lens waarmee Architectuur gelezen wordt naast andere lenzen zoals functie, licht, kleur, geschiedenis, schaal, materiaal, comfort,… Dit is een persoonlijke lezing die gekoppeld is aan een eigen ontwikkeld denkkader in resonantie met een culturele context.

Deze interpretatie van Structuur is anders dan een meer klassieke waar Structuur de verzameling is van de door de ingenieur berekende structurele elementen (kolom, balk, plaat,…) in een gebouw. In de hier gehanteerde betekenis heeft iedere materialisatie structurele kenmerken.

Deze Structuur-lens wordt gevormd door een eigen terminologie en een specifieke logica die voldoen aan de wetten van de natuur. Binnen de ingenieurswetenschappen is de basis gelegd voor een (gemeenschappelijk) structureel denkkader via een taal van precieze formuleringen en eenduidig gedefinieerde begrippen. Deze exacte taal is door Laurens Luyten verder uitgebreid met een meer abstracte taal die toelaat structurele archetypes en concepten in architectuur te beschrijven. Deze nieuw ontwikkelde symbolentaal expliciteert op een eenvoudige manier de essentiële structurele kenmerken van een ontwerp. Hierdoor kan in het begin van een architecturaal ontwerpproces, waar vormen en materialisatie nog onzeker zijn, reeds structurele informatie en ordening meegegeven worden met een maximum aan architecturale mogelijkheden. Door deze informatie in het begin van het ontwerpproces te integreren, kan het ontwerp verder verfijnd worden met een garantie op structurele integriteit van het eindproduct (zie ook Total Architecture van Ove Arup (1970)).

De mogelijkheid om abstracte voorstellingen te maken van structurele concepten, laat toe om de architecturale vormgeving zeer vroeg in het ontwerpproces te laten sturen door structurele logica zonder zich reeds te beperken tot bepaalde materialen en/of structurele elementen zoals balken, kolommen, vakwerken, … Zo kan een ontwerp vroeg in het proces een structurele ordening opnemen, geëvalueerd worden om verder te verfijnen of aan te passen, waarbij een dergelijke abstract structureel concept kan resulteren in een veelvoud van architecturale eindontwerpen.

Het ontwerpen kent een visuele handeling waarbij beelden gevormd worden als zelf-reflectief document voor de ontwerper: het neerslaan van de gedachte laat de ontwerper toe met een zekere afstand deze te beoordelen. Bryan Lawson identificeert dergelijke beelden als proposition drawings (Lawson 2004). Bij het integreren van het structureel denken in het ontwerpproces is het dus van belang om structurele kenmerken te kunnen visualiseren in relatie met architecturale vormgeving. Binnen deze context krijgt de masterproefstudent hiervoor een abstracte structuurtaal van symbolen aangereikt. Tijdens het ontwerpend onderzoek van de masterproef evalueert de student deze taal om eventueel verder te ontwikkelen en aan te passen, of om zelf een eigen visuele structuurtaal te ontwikkelen.

In deze studio wordt deze techniek in ontwerpen als voorbeeld aangeleerd om het structureel denken in te zetten in architecturale vormgeving. Studenten zijn vrij om andere aspecten van het structureel denken te onderzoeken als mogelijke vormgeneratoren (bv. de structurele verbinding of opbouw).

In belangrijke mate geeft deze studio aandacht aan het ontwikkelen en verdiepen van de eigen kleuring als ontwerper, waarbij persoonlijke thema’s ingebracht kunnen worden en de student zelf programma en context kiest.

Deze studio maakt deel uit van het AOB Wicked Home (zie http://www.blog-archkuleuven.be/wicked-home-aob/) waar wonen als primordiale ervaring en handeling, in zijn breedste betekenis het vertrekpunt is voor onderzoek in en het ontwikkelen van architecturaal ontwerpen. Studenten die met dit thema werken kunnen hiervoor ondersteuning krijgen van het adviesteam uit deze AOB.

Timing

Semester 3:

Ter ondersteuning van het masterproefproject worden twee Preludes ingericht om studenten vertrouwd te maken met het structureel denken waaruit architectuur gegeneerd kan worden. Prelude I focust op het aanleren van structurele analyses van gebouwen en het visualiseren van structurele concepten. In Prelude II wordt het structureel ontwerpend denken verder ontwikkeld door structurele concepten te transformeren naar verschillende materialisaties.

Verder worden in dit semester nog enkele begeleidingsmomenten voorzien en een daguitstap.

Semester 4:

Wekelijks worden er overlegmomenten voorzien met de promotoren (individuele en/of groepsbegeleiding), afgewisseld met enkele gezamenlijke reviewmomenten.

Via ontwerpend onderzoek worden de mogelijkheden en beperkingen van het structureel aangestuurd ontwerpproces onderzocht en geëvalueerd.

Structurele verfijning via rekensoftware (bv. Powerframe, Diamonds, SCIA,…) en fysieke modellen is mogelijk en wordt ondersteund.

Onderzoeken en ontwerpen worden met elkaar gekoppeld: meer theoretische ontwikkelingen worden getoetst aan een concreet ontwerp, en omgekeerd biedt het ontwerpen voeding voor theoretische verdieping.

Veel aandacht gaat naar de ontwikkeling van de reflectienota waarin het onderzoek en de relatie tot het ontwerp(en) verduidelijkt wordt.

Onder meer via peer reviews en gemeenschappelijke besprekingen ondersteunen studenten elkaar in de ontwikkeling van hun masterproef.

Volgens de noodzaak en mogelijkheden kunnen leden van het AOB Wicked Home betrokken worden in deze masterproef.

evaluatiecriteria

algemeen: zie masterproefnota en ects-fiche.

specifiek:

  • helderheid en diepgang van de omgang met de thematiek;
  • diepgang en consistentie in het onderzoeksproces;
  • persoonlijke positionering in de relatie architecturale beleving en materialisatie.
  • onderzoek in het structureel denken als generator voor architecturale vormgeving.
  • onderzoek in de visualisatie van het structureel denken in het ontwerpproces.
  • kwaliteit van het eindproject als geïntegreerd ontwerp.

output, deadlines en vormvereisten

algemeen: zie masterproefnota en ects-fiche.

Deze masterproef focust op het (theoretisch en ontwerpmatig) onderzoek, het eindontwerp en de link hiertussen. Het resultaat is terug te vinden in een reflectienota (onderzoek en link met het ontwerp) en een ontwerpbundel.

  • Lees de volledige opdrachtfiche hier (pdf)
  • Bekijk de presentatie met beeldmateriaal hier (pdf)
  • Presentatie Laurens Luyten:
  • Presentatie Masterproef Studio Structuur:

  • Presentatie Stijn Leemans:

Emile Bouckaert_Hoe kan het ontwerp van een functionele ruimte verrijkt worden met behulp van kinetische architecturale principes?

Hoe kan het ontwerp van een functionele ruimte (op het sint pietersplein in Gent) verrijkt worden met behulp van kinetische architecturale principes? Het Sint-Pietersplein in Gent wordt doorheen het jaar gebruikt voor verscheidene grootschalige evenementen. Ikzelf woon in Gent en kom er al jaren. Voor grote feesten is het een perfect plein, maar in de […]

meer

Zohra Gillaer_Onderzoek naar hoe het grid zorgt voor een ruimtelijke en bouwtechnische invulling

Onderzoek naar hoe het grid zorgt voor een ruimtelijke en bouwtechnische invulling. In mijn onderzoek bekijk ik hoe het grid ingezet kan worden als hulpmiddel tijdens het ontwerpen en hoe dit bijdraagt tot een betere ruimtelijke en bouwtechnische invulling. Door een onderscheid te maken tussen twee soorten grids, het structurele en functionele grid, volgt al […]

meer

Fien Dequeker_Een lichte structuur als her-activatie van te herbestemmen kerken

Een lichte structuur als her-activatie van te herbestemmen kerken. In mijn masterproef onderzoek ik hoe er in kerken een structuur kan geïmplementeerd worden die helpt bij het herbestemmen van de kerken. De structuur wordt eerst helemaal ontworpen voor een voorbeeldkerk en daarna wordt onderzocht welke aanpassingen er nodig zijn om deze ook in andere kerken […]

meer

Yasmine Muylle_Een romeinse site als basis voor een hedendaagse constructie

Een Romeinse site als basis voor een hedendaagse constructie. In deze masterproef onderzoek ik hoe een Romeinse site inspiratie kan bieden voor een hedendaagse constructie. Ik ging op zoek naar een link tussen wat aanwezig is en hoe de nieuwe constructie zich hiertoe verhoudt. Zo wil ik een fysieke link met de ruïne aangaan maar […]

meer

Simon Vanhevel_Verticale woonuitbreiding van Gentse beluiken

Verticale woonuitbreiding van Gentse beluiken. Onderzoek naar een structureel systeem dat een verticale woonuitbreiding mogelijk maakt binnen een stedelijke context. Deze masterproef situeert zich binnen de probleemstelling die voortvloeit uit twee op haaks op elkaar staande trends. Enerzijds kent Vlaanderen een constante bevolkingsgroei, gepaard hiermee gaat een stijging in vraag naar woonentiteiten. Anderzijds Besliste de […]

meer

Michael Holemans_Demonteerbare structuren als tijdelijke activatie van leegstaande hallen binnen het stedelijke weefsel

Demonteerbare structuren als tijdelijke activatie van leegstaande hallen binnen het stedelijke weefsel. Voor mijn masterproef tracht ik de leegstand van hallen – grote overdekte ruimtes die vroeger vaak dienden als werkplaatsen voor de spoorwegen, fabrieken, brouwerijen, … – in België aan te kaarten. Door hun omvang kan het vaak tientallen jaren duren voor er beslist […]

meer

Lene Lemmens_Modulaire herbestemming van historische langgevelhoeves

Modulaire herbestemming van historische langgevelhoeves. Kan er een nieuwe modulaire houtconstructie ontwikkelend worden die de nieuwe schil vormt binnenin de oude hoeve, die onafhankelijk is van de bestaande gebintconstructie, om zo tot een volwaardige herbestemming te komen van een langgevelhoeve met het behoud van de authentieke sfeer? In deze masterproef doe ik een onderzoek of […]

meer

Laurence De Roo_Industriële artefacten in het dorp

Industriële artefacten in het dorp. ‘Hoe kunnen bestaande industriële structuren hergebruikt worden in functie van de verdichting van dorpskernen?’ In deze masterproef wordt onderzocht hoe bestaande industriële structuren kunnen bijdragen tot de verdichting in een dorp. Hierbij ligt focus vooral op graanmagazijnen met betonnen silo’s. Hiervoor werden een aantal ontwerpstrategieën bedacht voor verschillende type silo’s […]

meer

Aaron Van Acker_CLT-constructies in Vlaanderen, onbekend is onbemind

CLT-constructies in Vlaanderen, onbekend is onbemind. Hoe kan het gericht, efficiënt en modulair ontwerpen met CLT bijdragen aan een optimale manier van bouwen die ethisch en ecologisch verantwoord is met het oog op de toekomst? CLT is in Vlaanderen een nogal onbekend en daarom ook in facto onbemind materiaal. Uit eigen ervaring blijken niet veel […]

meer

Anton De Meyer_Geactiveerde serrestructuren in en rond de stad: een oplossing voor klimatologische problemen?

Geactiveerde serrestructuren in en rond de stad: een oplossing voor klimatologische problemen? Met deze Masterproef trachte ik via een architecturale ingreep landbouwvelden vrij te maken voor herbebossing. Door het ontwerpen van een geactiveerde serrestructuur is het mogelijk om het oppervlak heel intensief te gebruiken. De combinatie van een horizontale en verticale serre zorgt er voor […]

meer