< terug

(19-20) Reshuffle #

UNIVERSUM – ENVIRONMENT – SETTING – SCENOGRAFIE – DECOR – INSTALLATIE

Docenten: Wim Goossens, Arnaud Hendrickx
Academiejaar 2019-20, semester 2
Engagement: The Brussels Way

Afbeelding links: SINT-LUCAS : COUSSEE & GORIS architecten, Brussel 1998
Foto’s:  Wim Van Nueten

siza
PUBLICITEITSCAMPAGNE SINT-LUCAS ARCHITECTUUR : Communicatiebureau Vandekerckhove&Devos, Brussel ca 1999

3
INGEPALMDE CAMPUS : AVDAK (Wim Goossens & Arnaud Hendrickx), Brussel 2017
Foto’s:  Arnaud Hendrickx

Doelstellingen

AVDAK is een acroniem voor Architectuur Voor, Door en Als Kunst. Zoals de naam van het AOB suggereert, wil het architectuur als kunstvorm verkennen, door mechanismes uit de kunst te identificeren, te benoemen en te contextualiseren en in te zetten voor het begrijpen, ontwerpen en maken van (tentoonstellings-)architectuur voor kunst. Het is een ontwerpmatig onderzoek gericht op het ontwikkelen, expliciteren en bevragen van architecturale ontwerpstrategieën vanuit het overlappende veld tussen kunst en architectuur; een veld dat aanwezig gesteld wordt door het ontwerp en de realisatie van een ruimtelijke ‘display’. Cureren – gezien als de ruimtelijke distributie van argumenten en een discours – wordt hierbij ingezet als een educatief en onderzoeksmatig middel tot generen en overbrengen van zowel beeldende als discursieve kennis over de persoonlijke relatie met architectuur.

Inhoud

Omdat deze studio vertrekt vanuit de onderzoekende praktijk van het AVDAK en zich inschrijft in een breder netwerk binnen en buiten de grenzen van de Faculteit, kan in functie van de inbreng en feedback van partners op elk moment afgeweken worden van het scenario dat voor de studio wordt uitgeschreven. Ook kan er omwille van pedagogische redenen en in overleg met de betrokken studenten afgeweken worden van het scenario indien dit de ontwikkeling van het project dat de student voor ogen heeft ten goede komt.

De architectuuropleiding in Brussel heeft steeds een bijzondere relatie gehad met de kunsten; een relatie die tot op de dag van vandaag mee de identiteit van deze kleine architectuurcampus bepaalt. Tot het einde van de vorige eeuw waren de opleidingen architectuur en kunsten onder de vleugels van de Broeders van Liefde gehuisvest in één gebouwencomplex in de Paleizenstraat. Docenten gaven les in zowel de opleiding architectuur als in de kunsten, studenten liepen binnen bij elkaars ateliers en er ontwikkelde zich met expressie (en later mixed media) een discipline overschrijdende vakinhoud.

Twintig jaar geleden verhuisde de opleiding architectuur naar het voormalige MEUROP-gebouw (architect Walter Bresseleers, 1957; Jean Dumont 1972) aan de overkant van de straat en werd dit voormalige meubelmagazijn verbouwd door Coussée & Goris architecten tot een leeromgeving voor architecten zoals we die ook nu nog kennen. Samen met de verbouwing werd ook door de toenmalige directeur A.J. Lode Janssens een nieuwe huisstijl ontwikkeld in samenwerking met het communicatiebureau Vandekerckhove&Devos uit Melle. “Architecture is Art, or it is not Architecture” werd het motto voor Sint-Lucas Architectuur en verscheen als groot uithangbord aan de gevel. Met deze expliciete verwijzing naar de bijzondere band tussen kunst en architectuur profileerde Sint-Lucas Brussel zich in het landschap van de Vlaamse architectuuropleidingen dat op dat moment volop in beweging was en met de Bolognaverklaring in 1999 opgenomen werd in een Europese Hoger Onderwijsruimte. Brussel en Gent werden als spiegelcampussen georganiseerd, met een identiek curriculum, eenzelfde docentencorps en een gemeenschappelijke aansturing.

Sint-Lucas Architectuur werd sinds 2013 als een afzonderlijke Faculteit opgenomen in de universitaire context. Als gevolg van de integratiebeweging werd de vraag naar de eigen identiteit van de Brusselse campus echter al snel opnieuw actueel. Onder de naam “Chantier Brussel” (o.a. Peter Swinnen, Nel Janssens, Patrick Moyersoen, Wim Goossens, Arnaud Hendrickx … ) werd er in 2016 een werkgroep opgericht die zich ging buigen over de vraag naar het potentieel van deze kleinschalige entiteit in of onafhankelijk van het grotere geheel. Dit resulteerde in “Futuring the Legacy”: een reeks bevindingen, aanbevelingen en suggesties waarbij de erfenissen en tradities uit het verleden van Sint-Lucas zouden worden geactualiseerd in een vernieuwd pedagogisch project dat moest worden uitgebouwd rond de drie concepten van Practices in Residence, Free Radicals en First Hand Colleges. Dit alles werd in een publiek debat gepresenteerd (Futuring The Legacy, 23 februari 2017). Voor de gelegenheid werd het gelijkvloers van het MEUROP getransformeerd in een bijzondere setting met een dense structuur van palmbomen en het werk Mobile Medium University van T.O.P. Office als mediator waarin de presentatie kon plaatsvinden en een gesprek kon gevoerd worden over architectuur en pedagogie waaraan zowel docenten als studenten en externen deelnamen.

In het verlengde van dit werk ontstond het WTC24 project, waar één verdieping van de WTC I toren in de Brusselse Noordwijk een jaarlang door de Faculteit Architectuur werd toegeëigend en waar kon worden geëxperimenteerd met een aantal ruimtelijke opstellingen als leeromgeving, conferentiesetting, debatomkadering, tentoonstellingscontext … los van de ruimtelijke conditionering van het MEUROP gebouw, maar binnen het perspectief van het pedagogisch project dat door de werkgroep werd geformuleerd. Hoewel het WTC24 project voor een stuk dreef op een zelforganiserende chaos wat betreft het ruimtegebruik – een experiment op zich – waren er ook gerichte ruimtelijke experimenten zoals VLOER OP VLOER (Marc Godts, Wouter Krokaert en Wim Goossens) en FLOOR RESHUFFLE #1 (Arnaud Hendrickx en Wim Goossens) en FLOOR RESHUFFLE #2 (Roeland Dudal, PILOT BXL et al.).

WTC24 ligt ondertussen alweer twee jaar achter ons. De campus Brussel heeft zich teruggeplooid op het MEUROP-gebouw als uitvalsbasis. Aan de gevel prijken inmiddels zonder enige hiërarchie de uithangborden van respectievelijk de KULeuven, LUCA School of Arts en het Nederlandstalig onderwijs, samen met wat venstergrote afbeeldingen van architectuurprojecten van studenten die inmiddels al meerdere jaren zijn afgestudeerd. Welke leeromgeving huist er nog in dit gebouw vandaag? Waar staat deze school nog voor?

AVDAK palmt het gelijkvloers van het MEUROP-gebouw in als werkomgeving en werkcontext. We ontwerpen en realiseren er een (reeks) ruimtelijke setting(s) als een manier om na te denken over, als test voor en als stellingname ten aanzien van het MEUROP-gebouw als leeromgeving, het pedagogisch project van Futuring the Legacy en de relatie tussen Kunst en Architectuur. De setting zal zich laten lezen als een autonoom (beeldend) project en zal tegelijk ook functioneren als een display voor een gecureerd programma aan activiteiten waarbij de setting wordt geactiveerd. Tegelijk zal de setting zich ook openstellen voor vragen van buitenaf of onverwachte toe-eigening die ontstaan door de dynamiek en het potentieel die de setting teweegbrengt. Doorheen dit collectieve ontwerpproces ontwikkel en articuleer je een persoonlijk standpunt over de relatie tussen architectuur, kunst en positioneer je jezelf als ontwerper in het continuüm tussen beide disciplines.

Voorziene output

Een UNIVERSUM – ENVIRONMENT – SETTING – SCENOGRAFIE – DECOR – INSTALLATIE op ware grootte en een registratie van het ontwerpproces en het gecureerde programma.

Post 2

meer

Post 1

meer