Het interieur doorheen een stilleven
Wat betekent de term ‘Nature Morte’ of een stilleven vandaag nog? Duidt een stilleven slechts op een ‘mineure’ discipline in de schilderkunst die zich bezighoudt met het alledaagse via gekunstelde composities? Of kan een stilleven ook iets betekenen voor de interieurdiscipline?
Wat gebeurt er als we een stilleven als een strategie in interieurarchitectuur beschouwen? Kan een afbeelding van een vaas met bloemen -ogenschijnlijk bevroren qua tijd en plaats- ons bewust maken van voortschrijden van de tijd en het verval dat er bij hoort? Misschien nodigt het maken van een stilleven ons uit om na te denken over wat plaatsvindt in het interieur eerder dan wat er zich in het interieur bevindt (i.e. de interieurobjecten zelf)? Met andere woorden, wat betekent het performatieve in interieurarchitectuur doorheen het bedenken en maken van een stilleven?
In het tweede semester tijdens de Explicit studio ‘Nature Morte’, hebben negen onderzoek duo’s het thema ‘stilleven’ uitgespit door het in een ander kader te plaatsen nl. het kader van de interieurdiscipline. Naar aanleiding van een specifieke maar tevens affectieve herinnering van elke onderzoeker (zoals: het verblijf in een internaat; de sensatie van het zitten; het verlammende gevoel van heimwee; de ruimtelijke implicaties van geboorte en dood; onverwachte sfeer van huiselijkheid; …) maakten ze een installatie op schaal 1/1 en testten deze op een publieke plek. In het statige gebouw van het K.M. Van Crombrugghe Genootschap op de Huidevetterskaai te Gent werd op 17 mei een toonmoment geregisseerd. Het classicistisch pand met een zekere geschiedenis leende zich dankbaar als tentoonstellingsruimte en beschikt over een rijke variatie aan ruimtes (zolder, huiskamer, tentoonstellingskamer, keuken, …).
We bespreken drie werken. Stien Poncelet en Jente Vanuytrecht’s‘ herinnering startte vanuit de volgende ervaring: een gevoel van vervreemding kwam naar boven toen bleek dat een museum dat ze bezocht hadden, onverwacht opgevat werd als een huiselijke en alledaagse plek, en niet als een museum. Hun performance installeerden ze in een bestaande huiselijke kamer met uitzicht op de Huidevetterskaai. Ze kozen voor een welbepaalde scenografische opstelling in een kamer en brachten een heuse performance waarbij zijzelf en de vier aanwezige juryleden op een subtiele manier mee werden betrokken. Buiten deze kamer konden andere studenten live meekijken via een videoprojectie. Jente en Stien demonstreerden een aantal gelaagdheden van huiselijkheid (zoals context, tijd, (im)materialiteit) aan de hand van een strak geregisseerde choreografie van lichaamsexpressie, muziek, film en interieurbeelden, uitgevoerd ter plekke met inclusie van publiek waarbij de installatie de toeschouwer tegelijkertijd verraste, ontroerde en informeerde.
Het tweede project ‘Klankkamer’ door Diederick Dedecker en Evi Creemers exploreert de ontwerpmogelijkheden van twee dimensies: de dimensie van het bestaande en hetgeen ontworpen wordt. Hun installatie is een performance van opgenomen en bewust gecomponeerde klanken in samenhang met de ervaring van en herinnering aan een jarenlang internaatverblijf.
Twee grote ruimtelijk structuren – de gang en de slaapcel – clusteren en verweven verschillende aspecten zoals verleden en heden, klanken en beelden, materialen en (bij)gedachten, object en subject in een grote complexe installatie. Hun installatie is opgevat als een uitgezuiverde houten skeletstructuur waarop een aggregaat aan ontwerpen klankinstrumenten, bestaande geluidsdragers, interieurobjecten is gemonteerd. Het publiek wordt aldus uitgenodigd om klanken te maken, te luisteren, ruiken, ervaren en mijmeren hetzij alleen of gezamenlijk.
De laatste installatie van Sam Pladet en Aline Geuquet ‘Gestoelte’ stelt de stoel ontwerpmatig in vraag en wil het zitten aanbrengen als een publiek evenement. Het publiek neemt plaats op een reeks van specifieke plekken : een hangende schommelstoel, een strobaal, een kussen gevuld met mensenhaar, een verticaal geplaatste rugleuning geweven op een houten skelet waar je tegenaan kan leunen, een balansstoel die steeds anders reageert op de wisselende gewicht(en) die er op plaatsnemen.
Het geheel van deze ontworpen objecten vormt samen een dynamisch landschap waarop men kan zitten en verpozen onder wisselende omstandigheden: het al dan niet aanwezige publiek; de beschikbare ruimte; de graad van vermoeidheid van de gebruiker; de veronderstelde en de reële werking van de zitobjecten; de interactie met de onderzoekers en de jury; en anderen.
tektst : Karel Deckers – titularis/docent explicit studio : nature morte 2016